رابط کاربری ui چیست؟

رابط کاربری که به اختصار به آن UI نیز گفته می‌شود فضایی است که تعامل میان انسان و سیستم در آن رخ می‌دهد و به جنبه ظاهری و بصری محصول (سایت، اپلیکیشن و …) می‌پردازد. فرض کنید وارد یک وبسایت یا اپلیکیشن موبایل می‌شوید، چیدمان و طراحی ظاهری، رنگ‌ها، دکمه ها و آیکون‌ها، تایپوگرافی و… تشکیل دهنده ui یا رابط کاربری آن محصول میباشد. به دلیل اهمیت بالای تعامل و مشارکت کاربر،  طراح رابط کاربری نقش بسیار مهمی را در موفقیت محصول ایفا می‌کند.

تاریخچه پیدایش ui

شروع تعامل انسان با ماشین یا سیستم‌ها، برقراری ارتباط به صورت دستی با خود ماشین بوده است؛ دستگاهی را فرض کنید که یک صفحه کلید و یک پردازنده دارد، شما دستورات را در صفحه کلید تایپ می‌کنید و ماشین پاسخ را بر روی برگه‌ای پرینت شده به شما نمایش می‌دهد.

در مرحله بعد رابط کاربری خط فرمان یا command line  ساخته شد؛ در این نوع از رابط کاربری، در صورتی که فرد به کدنویسی مسلط بود، دستورات را به صورت کد وارد کامیپوتر می‌کرد و سیستم دستورات را پردازش کرده و نتیجه را در همان صفحه نمایش می‌داد.

در سال 1973 اولین رابط کاربری گرافیکی توسط شرکت زیراکس (Xerox Star) توسعه پیدا کرد؛ بعد از این تغییرات، کاربران می‌توانستند دستورات را از طریق منوها، دکمه ها، آیکون ها و سایر عناصر رابط کاربری که امروزه شاهد آنها هستیم به کامپیوتر بفرستند و با آن بسیار راحت تر از قبل کار کنند. این به معنی بود که دیگر کدنویسی نیاز نبود و انقلاب در UI از همین دوره به بعد شکل گرفت.

در سال 1994 هم اپل کامپیوتر شخصی مکینتاش را وارد بازار کرد که اولین کامپیوتر موفق تجاری بود و از کلیک و موس به عنوان رابط کاربری جدید استفاده می‌کرد. دسترسی و رایج شدن کامپیوترهای شخصی و شکل گیری برنامه های کاربردی باعث شد که جرقه‌ی طراحی رابط کاربری در ذهن افراد زده شود.

انواع رابط کاربری

بعد از شکل گیری ابتدایی رابط کاربری، توسعه و گسترش آن توسط متخصصین در سراسر دنیا، امروزه این مهارت به یک شغل پولساز و با ارزش تبدیل شده که جایگاه بسیار ویژه ای در بازار برای خودش کسب کرده است تا حدی که شاهد افزایش روزانه نسبت تقاضا به عرضه این خدمت هستیم.

وبسایت‌ها و اپلیکیشن ها امروزه  بیشترین سهم بازار طراحی رابط کاربری را به خود اختصاص داده اند ولی تقریبا تمامی محصولات دیجیتالی که امروزه مورد استفاده ما قرار دارد شامل یک رابط کاربری است که آن را برای عموم قابل استفاده کند؛ مانند نرم افزار‌ها، CRMها، ERPها، سیستم عامل‌ها و … .

در آینده نیز با پیشرفت هوش مصنوعی این امکان وجود دارد که دستیار های صوتی، اینترنت اشیا، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده نیز گسترش پیدا کنند و سهم خود را بازار طراحی رابط کاربری بدست آورند.

طراح رابط کاربری کیست

طراح رابط کاربری یا UI Designer نحوه تعامل کاربر به شکلی ساده با سیستم را مشخص می‌کند؛ این تعامل به واسطه تعیین محل قرار گیری المان های صفحه، نحوه حرکت بین صفحات مختلف وچیدمان ظاهری عناصر بصری صورت می‌گیرد.

البته که طراح رابط کاربری صرفا نیاز نیست کدنویس یا گرافیست حرفه ای باشد ولی اگر در کنار طراحی رابط کاربری گرافیست خوبی هم باشد به واسطه طراحی تصاویر، پوستر و اسلایدر ها،جذابیت و زیبایی بصری کار را تا حد زیادی افزایش می‌دهد؛ همینطور اگر به کدنویسی نیز مسلط باشد، با درک بهتر از ساختار و نحوه پیاده سازی رابط کاربری در نتیجه تعامل بهتر با تیم فنی، میتواند سرعت کار و کیفیت انتقال مفاهیم را تا حدی ارتقا دهد.

مراحل ترسیم یک رابط کاربری

1. ایجاد بریف در جلسه با کارفرما

دیزاین بریف یک سند مکتوب شامل اطلاعات اساسی یک پروژه طراحی است و شبیه یک توافق‌نامه با کارفرماست. این اطلاعات شامل نام پروژه و تیم اجرایی، اهداف پروژه، مخاطبین پروژه، بیان مساله و مشکلات موجود، ویژگی های محصول و جزییات بسیاری مثل زمان بندی، بودجه، چهارچوب پروژه و… است که به قرارداد پیوست می‌شود.

2. تحیق و برسی

در اینجا منظور از تحقیق، تحقیقات کاربر یا user research  است. در این مرحله نظرسنجی‌ها و تجزیه و تحلیل رقبا کمک می‌کنند تا انتظارات و خلق‌و‌خوی کاربران بهتر درک شود تا رابط‌های کاربری زیبا و مرتبط طراحی شود. طراح ui در این مرحله، با طراح UX همکاری نزدیکی خواهد داشت تا  با درک پرسونای کاربر، مسیر درستی را برای کاربر ایجاد کند.

3. طراحی وایر  فریم

وایر فریم (Wireframe) یک نسخه اولیه رابط کاربری است و به طراح کمک می‌کند که قبل از شروع طراحی بصری در نرم‌افزار، در مورد نحوه قرارگیری عناصر، سلسله مراتب اطلاعات و جریان کلی شفاف شود. همچنین این امکان را فراهم میسازد که قبل از نهایی شدن هر چیزی، تیم فنی و کارفرما در طراحی مشارکت داشته باشند و نظرات خود را بیان کنند.

4. طراحی بصری

بعد از تایید نهایی وایرفریم، نوبت به بخش هیجان انگیر طراحی بصری یا (visual design) می‌رسد. طراحی بصری با طراحی یک دیزاین سیستم یکپارچه شامل تایپوگرافی، رنگ‌ها و عناصر رابط کاربری که با برند کارفرما هماهنگ است، شروه شده و طبق این دیزاین سیستم، وایر فریم در نرم‌افزار (معمولا فیگما) به صورت گرافیکی پیاده سازی می‌شود.

5. پروتوتایپ یا نمونه‌سازی

پس از طراحی بصری محصول نهایی، به منظور شبیه‌سازی تعاملات کاربر از پروتوتایپ (Prototyping) استفاده می‌شود. پروتوتایپ دارای ویژگی های عملکردی محصول بوده و بنابراین به کاربر اجازه می دهد تا محتوا و تعاملات رابط کاربری(UI) را تجربه کند؛ مثلا روی دکمه ها کلیک کرده و بین صفحات مختلف پیمایش کند. در واقع پروتوتایپ بسیار شبیه به محصول نهایی است با این تفاوت که محصول نهایی توسط تیم برنامه نویسی دارای منطق و عملکرد (backedn) میباشد و قابل نصب و استفاده است ولی پروتوتایپ عمدتا در خود نرم‌افزار سازنده مثل فیگما قابل نمایش است.

6. آزمایش و تست کاربرد پذیری

این تست‌ها نقش مهمی در فرایند طراحی ایفا میکنند. طراح نمیتواند از دید کاربر نهایی تصمیم بگیرد؛ ممکن است طرح عالی به‌نظر برسد ولی برای کاربران مشکلاتی در قابلیت استفاده داشته باشد یا کاربر مسیر درستی را طی نکند. به واسطه آزمایش کردن و تست‌های مختلف، میتوان قبل از ارائه نسخه نهایی محصول، این مشکلات را تا حد زیادی برطرف کرد. بعد از استفاده از محصول توسط کاربران و دریافت فیدبک‌ها، فرایند بهبود و توسعه طرح همچنان ادامه دارد.

 ابزار های مورد استفاده طراح  UI

برای طراحی رابط کاربری ابزار و نرم‌افزار های زیادی وجود دارند که در اینجا اسامی هرکدام را معرفی میکنیم ولی به طور کلی به معرفی فیگما میپردازیم.

• Sketch (اسکچ)
• zeplin (زیپلین)
• Figma (فیگما)
• Adobe xd (ادوبی ایکس دی)
• Marvel (مارول)
• Invision Studio (اینویژن استدیو)
• Framer X (فرایمر ایکس)
• webflow (وب فلو)

ذهنیت و تجربه طراح است که کیفیت یک رابط کاربری را مشخص میکند اما انتخاب یک نرم افزار مناسب میتواند روند طراحی را لذت‌بخش کند و به فرایند طراحی را سریع‌تر کند. از لحاظ عملکرد نرم‌افزار فیگما حرف اول را می‌زند چرا که بر بستر فضای ابری است و به راحتی میتوان فایل ها را به اشتراک گذاشت و همچنین جامعه بزرگی دارد و همین مورد به طراح کمک می‌کند از تجربه سایر طراحان سراسر دنیا بهره‌مند شود. همچنین فیگما تجربه کاربری خیلی خوبی دارد و هر سه حالت طراحی وایرفریم، طراحی بصری یا ماکاپ و پروتوتایپ را پشتیبانی می‌کند.

اهمیت طراحی رابط کاربری

داشتن یک رابط کاربری خوب برای موفقیت محصولات و مشاغل دیجیتال ضروری است. رابط کاربری صرفا در مورد زیبا جلوه دادن چیزها بلکه ایجاد کننده یک تجربه کاربری عالی است. یک رابط کاربری خوب، ناوبری را آسان می کند، کاربران را راضی نگه می دارد و تضمین می‌کند که محصول شما در میان جمعیت دیجیتال متمایز است و در نتیجه باعث رونق کسب‌و‌کار و افزایش مشتری می‌شود.

بازار کار و آینده شغلی

کارفرمایان زیادی طی چند سال اخیر به این نتیجه رسیدند که برای موفقیت در کسب‌وکارشان، بهتره وظیفه طراحی رابط کاربری را به متخصصین این حوزه واگذار کنند. به همین دلیل امروزه هر کسب‌و‌کار آنلاینی نیاز مند یک طراح رابط کاربری ui است بایک جستجوی ساده در سایت های کاریابی میتوانیم متوجه شویم که افراد بسیار زیادی به د نبال استخدام طراح رابط کاربر هستند. باید بدانید که تقاضا و بازار بسیار بزرگی در انتظار شماست که هم میتوانید به صورت پروژه‌ای و هم استخدام در شرکت‌های معتبر مشغول به کار شوید!

مسیر یادگیری ui  design

امروزه رقابت در بین کسب‌وکارهای آنلاین باعث شده که سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها هر روز جذابتر و کاربردی‌تر شوند تا بتوانند مخاطب بیشتری جذب کنند. با این حجم از گسترش فضاهای اینترنتی، متخصصان ui design تبدیل به مهره‌های کلیدی در شرکت‌ها شده اند. اگر شما هم قصد یادگیری این مهارت پول‌ساز و جذاب را دارید دوره ui مارجین آکادمی را به شما پیشنهاد میکنیم؛ این دوره کاملا پروژه محور بوده و مهارت آموز را تا بازار کار همراهی و پشتیبانی می‌کند.