راه های به حداقل رساندن بار شناختی

بار شناختی به میزان تلاش ذهنی مورد نیاز برای استفاده از یه محصول یا سرویس اشاره داره. اگه یه وب‌سایت یا اپلیکیشن پیچیده و گیج‌کننده باشه، می‌تونه تعامل مؤثر کاربرا با اون رو سخت کنه، که یه بار شناختی بالا ایجاد می‌کنه. درک اینکه کاربرا چطور فکر می‌کنن و چی رو آسون یا سخت پیدا می‌کنن، می‌تونه به شما کمک کنه رابط‌های کاربرپسندتری ایجاد کنین. تو این درس، بررسی می‌کنیم که چطور با هماهنگ شدن با روانشناسی کاربرا، بار شناختی رو به حداقل برسونیم تا تعاملات روان‌تر و شهودی‌تر بشن.

چرا بار شناختی مهمه؟

تو طراحی UX، بار شناختی، تلاش ذهنی مورد نیاز برای استفاده از یه رابط کاربریه. در مورد اینه که چقدر “نیروی مغزی” برای مدیریت کارها مثل پیمایش یه وب‌سایت، درک چیدمان اون یا پر کردن فرم‌ها لازمه. به عنوان یه طراح، مهمه که به بار شناختی توجه داشته باشین، چون مثل کامپیوترها، مغز کاربرا ظرفیت پردازش محدودی داره.

وقتی یه وب‌سایت یا اپلیکیشن اطلاعات زیاد یا گیج‌کننده رو به طور همزمان به ما ارسال می‌کنه، می‌تونه از ظرفیت کاربرا برای پردازش مؤثر اون فراتر بره. این می‌تونه اونها رو کند کنه، باعث بشه جزئیات کلیدی رو از دست بدن یا منجر به ناامیدی و رها کردن کار بشه. بنابراین مهمه که این محدودیت‌ها رو درک کنیم و طرح‌های کاربرپسندی ایجاد کنیم که ظرفیت ذهنی کاربرا رو بیش از حد سنگین نکنه.

بار ذاتی، بار اضافی و بار مرتبط

بار شناختی ذاتی به پیچیدگی ذاتی ماده یا خود کار اشاره داره. مثلاً، استفاده از یه نرم‌افزار جدید با ویژگی‌های پیشرفته‌ی زیاد، طبیعتاً تلاش ذهنی بیشتری رو می‌طلبه چون خود کار پیچیده‌ست.

بار شناختی اضافی از نحوه‌ی ارائه‌ی اطلاعات یا کارها تو رابط ناشی می‌شه. اگه رابط نرم‌افزار جدید شلوغ یا بد سازماندهی شده باشه، سختی غیرضروری رو اضافه می‌کنه و حتی کارهای ساده رو گیج‌کننده و سخت برای پیمایش می‌کنه.

بار شناختی مرتبط، تلاشیه که برای یادگیری واقعی و ماهر شدن با رابط صرف می‌شه.

UX مؤثر، بار اضافی رو به حداقل می‌رسونه و بار ذاتی رو مدیریت می‌کنه، در حالی که بار مرتبط رو افزایش می‌ده و تجربه‌ی کاربری کلی رو روان و پاداش‌دهنده می‌کنه.

شلوغی بصری رو به حداقل برسونین

به حداقل رسوندن شلوغی یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش بار شناختی تو طراحی UX هست. وقتی یه وب‌سایت یا اپلیکیشن بدون شلوغی باشه، تمرکز روی چیزهای مهم بدون احساس سنگینی برای کاربرا آسون‌تره.

با سؤال پرسیدن در مورد هدف هر عنصر تو طرحتون شروع کنین. این به معنی ارزیابی انتقادی هر بخش از اطلاعات، عملکرد و حتی تزئینات طراحی که بخشی از رابط شما هستن، هست.

از خودتون بپرسین، “این عنصر چه هدفی رو دنبال می‌کنه؟” اگه جواب واضح نیست یا اگه عنصر مستقیماً تجربه‌ی کاربر رو افزایش نمی‌ده یا بهشون کمک نمی‌کنه به اهدافشون برسن، احتمالاً نیازی به وجودش نیست. این به شما کمک می‌کنه طرحتون رو به موارد ضروری کاهش بدین و سایت یا اپلیکیشنتون رو سرراست‌تر و کاربرپسندتر کنین.

به مدل‌های ذهنی موجود تکیه کنین

یه مدل ذهنی چیزیه که کاربرا بر اساس تجربیات گذشتشون با رابط‌های مشابه انتظار دارن. وقتی یه طراحی با این انتظارات همسو باشه، درک و استفاده از اون بدون تلاش اضافی برای کاربرا آسون‌تره.

در اینجا چند راه برای انجام اون آورده شده:

• از مکان‌های رایج استفاده کنین: مثلاً، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی اغلب نوارهای ناوبری رو تو پایین یا بالای صفحه دارن، سایت‌های تجارت الکترونیک معمولاً یه آیکون سبد خرید تو گوشه‌ی بالا سمت راست دارن و سایت‌های خبری معمولاً از یه الگوی F شکل برای چیدمان محتوا پیروی می‌کنن.
• از اصطلاحات رایج استفاده کنین: از اصطلاحات رایج برای دکمه‌ها و اقدامات استفاده کنین. مثلاً، از “سبد” برای خرید آنلاین و “پخش” برای اپلیکیشن‌های پخش رسانه استفاده کنین.
• از حرکات رایج استفاده کنین: مثلاً، کشیدن به چپ یا راست برای مرور یه گالری عکس، حرکت نیشگون برای بزرگنمایی یا کوچک‌نمایی یا کشیدن به پایین برای تازه‌سازی یه صفحه، برخی از حرکات استانداردی هستن که معمولاً تو رابط‌های موبایل استفاده می‌شن.

این نیاز کاربرا به یادگیری راه‌های جدید تعامل رو کاهش می‌ده و در نتیجه بار شناختی رو کم می‌کنه.

مراحل غیرضروری رو حذف کنین

حذف مراحل غیرضروری تو هر کار کاربر برای به حداقل رسوندن بار شناختی و ایجاد تجربه‌ی کاربری روان‌تر و کارآمدتر مهمه. این رویکرد به کاربرا کمک می‌کنه سریع‌تر بدون سردرگمی یا ناامیدی به اهدافشون برسن. می‌تونه تو زمینه‌های مختلفی اعمال بشه، مثل:

• پر کردن فرم: فرم‌ها رو با درخواست فقط اطلاعات ضروری ساده کنین. از پر کردن خودکار در صورت امکان برای سرعت بخشیدن به فرایند استفاده کنین.
• ناوبری: با کاهش تعداد کلیک‌های مورد نیاز برای رسیدن به بخش‌های مهم، ناوبری رو ساده کنین. مطمئن شین که ویژگی‌هایی که بیشتر بهشون دسترسی دارن، راحت‌ترین جا برای پیدا کردن باشن.
• فرایندهای پرداخت: تو تجارت الکترونیک، فرایند پرداخت رو با حذف مراحل اضافی و استفاده از یه نشانگر پیشرفت برای نشون دادن تعداد مراحل باقی‌مانده به کاربرا، ساده کنین.
• آنبوردینگ: تعداد مراحلی که برای شروع استفاده از اپلیکیشن یا سرویس بلافاصله لازمه رو محدود کنین.

نکته‌ی حرفه‌ای: مسیر کاربر رو بررسی کنین تا هر مرحله‌ای که ممکنه تو هر لحظه‌ی خاص کاملاً ضروری نباشه رو شناسایی کنین.

گزینه‌های مرتبط رو گروه‌بندی کنین

اصل مجاورت روانشناسی گشتالت نشون می‌ده که چیزهایی که نزدیک به هم هستن، مرتبط‌تر به نظر می‌رسن. وقتی موارد مشابه نزدیک به هم قرار می‌گیرن، پردازش اطلاعات برای کاربرا آسون‌تره چون مغزشون می‌تونه به سرعت درک کنه که این موارد به یه دسته‌ی مشابه تعلق دارن یا عملکرد مشابهی دارن.

مثلاً، یه اپلیکیشن بهره‌وری رو در نظر بگیرین که شامل ویژگی‌هایی مثل وظایف، یادداشت‌ها و یادآوری‌ها می‌شه. گروه‌بندی گزینه‌های مرتبط با هم، مثل قرار دادن همه‌ی اقدامات مربوط به وظیفه (اضافه کردن وظیفه، ویرایش وظیفه، حذف وظیفه) تو یه نوار ابزار و همه‌ی اقدامات مربوط به یادداشت (ایجاد یادداشت، سازماندهی یادداشت‌ها، اشتراک یادداشت‌ها) تو یه بخش مجزا دیگه، به طور مؤثر از اصل مجاورت استفاده می‌کنه. کاربرا نیازی ندارن تو گزینه‌های نامرتبط جستجو کنن تا چیزی که نیاز دارن رو پیدا کنن و تعاملشون با اپلیکیشن رو کارآمدتر و از نظر ذهنی کمتر خسته‌کننده می‌کنه.

تکه‌تکه کردن (Chunking)

تکه‌تکه کردن یه تکنیک طراحیه که توش اطلاعات به واحدهای کوچیک و قابل مدیریت یا تکه‌ها گروه‌بندی می‌شه. این به کاهش بار شناختی با آسون‌تر کردن پردازش، درک، به خاطر سپردن و پیمایش اطلاعات توسط کاربرا کمک می‌کنه.

تو UIها، تکه‌تکه کردن می‌تونه با سازماندهی محتوا به بخش‌ها یا دسته‌بندی‌های واضح اعمال بشه. مثلاً، تو یه فرم ثبت‌نام، می‌تونین اطلاعات شخصی (مثل نام و تاریخ تولد) رو تو یه بخش و اطلاعات حساب (مثل نام کاربری و رمز عبور) رو تو یه بخش دیگه گروه‌بندی کنین. این نه تنها فرم رو تمیزتر نشون می‌ده، بلکه به کاربرا کمک می‌کنه اطلاعات رو به صورت منطقی هنگام پر کردنش پردازش کنن، بدون فشار ذهنی ناشی از مرور اطلاعات نامرتبط که تو مناطق مختلف پراکنده شده.

تکه‌تکه کردن متن

تکه‌تکه کردن محتوای متنی با تقسیم بلوک‌های بزرگ متن به قطعات کوچکتر و قابل مدیریت، خوندن آنلاین رو خیلی کاربرپسندتر می‌کنه. این به کاربرا کمک می‌کنه اطلاعات رو به سرعت مرور کنن.

در اینجا چند روش مؤثر برای تکه‌تکه کردن محتوای متنی آورده شده:

• از پاراگراف‌های کوتاه با فاصله‌های واضح بینشون استفاده کنین تا هضم متن آسون‌تر و کمتر سنگین باشه.
• خطوط متن رو کوتاه نگه دارین، ترجیحاً بین ۵۰ تا ۷۵ کاراکتر.
• سلسله مراتب بصری واضح ایجاد کنین که توش موارد مرتبط زیر سربرگ‌های مشترک گروه‌بندی بشن یا تو لیست‌ها سازماندهی بشن.
• رشته‌های طولانی اعداد یا حروف، مثل شماره تلفن، شماره کارت اعتباری یا تاریخ‌ها رو به گروه‌های کوچکتر تقسیم کنین. مثلاً، شماره کارت اعتباری رو به صورت “۱۲۳۴-۵۶۷۸-۹۰۱۲-۳۴۵۶” به جای یه رشته‌ی طولانی و بدون وقفه فرمت کنین.

نکته‌ی حرفه‌ای: وقتی کاربرا داده‌ها رو تو فرم‌ها وارد می‌کنن، از فرمت‌بندی خودکار برای سازماندهی ورودی‌هاشون به صورت تکه‌ها استفاده کنین.

فرمت‌بندی تکه‌ها

فقط تقسیم متن به تکه‌ها کمک می‌کنه، اما پشتیبانی بیشتر از اسکن سریع با فرمت‌بندی تکه‌ها تضمین می‌کنه که کاربرا به راحتی نکات اصلی رو درک کنن.

در اینجا نحوه‌ی بهینه‌سازی فرمت‌بندی تکه‌ها آورده شده:

• از سربرگ‌ها و زیرسربرگ‌هایی استفاده کنین که از بقیه‌ی متن متمایز باشن. اونها رو پررنگ‌تر و بزرگتر کنین تا چشم خواننده رو تو محتوا راهنمایی کنین.
• کلمات یا عبارات مهم رو با پررنگ یا ایتالیک کردنشون تأکید کنین. این توجه رو به اطلاعات حیاتی جلب می‌کنه و به کاربرا کمک می‌کنه به سرعت پیام اصلی رو درک کنن.
• اطلاعات رو تو لیست‌های شماره‌دار یا نقطه‌دار سازماندهی کنین تا داده‌های پیچیده رو به قطعات قابل هضم تقسیم کنین و اسکن و درک اونها رو آسون کنین.
• برای بخش‌های طولانی‌تر، یه خلاصه‌ی کوتاه در ابتدا یا انتها قرار بدین. این به خواننده‌ها یه نمای کلی از محتوا می‌ده و بهشون کمک می‌کنه تصمیم بگیرن که می‌خوان عمیق‌تر بهش بپردازن یا نه.

تکه‌تکه کردن محتوای چندرسانه‌ای

تکه‌تکه کردن مؤثر محتوای چندرسانه‌ای به سازماندهی عناصر مرتبط با هم بستگی داره. این کار درک و پیمایش محتوا رو برای کاربرا آسون‌تر می‌کنه. در اینجا چند راه برای انجام اون آورده شده:

• جداسازی بصری: از رنگ‌های پس‌زمینه، خطوط افقی و فضای سفید زیاد برای جدا کردن واضح تکه‌های مختلف محتوا استفاده کنین.
• تکه‌تکه کردن ویدیو و صدا: فایل‌های ویدیو یا صوتی رو به فصل‌ها یا موضوعاتی سازماندهی کنین که کاربرا بتونن به صورت جداگانه بهشون دسترسی داشته باشن بدون اینکه مجبور باشن کل ویدیو رو به ترتیب تماشا کنن.
• رونوشت با زیرسربرگ: برای محتوای صوتی یا ویدیویی رونوشتی ارائه بدین که توسط زیرسربرگ‌ها بخش‌بندی شده باشه. این نه تنها محتوا رو برای کسایی که خوندن رو به تماشا ترجیح می‌دن، قابل دسترس می‌کنه، بلکه به کاربرا اجازه می‌ده به راحتی به بخش‌های خاصی از محتوای ویدیو حرکت کنن.
• گروه‌بندی ابزارهای مرتبط: تو اپلیکیشن‌هایی با ویژگی‌های زیاد، مثل یه نرم‌افزار طراحی، ابزارهای مرتبط (مثل برس‌ها، پاک‌کن‌ها و مدادها) رو با هم تو نوار ابزار گروه‌بندی کنین.
• برچسب برای دسته‌بندی تصاویر: هنگام گروه‌بندی تصاویر یا گرافیک‌ها، از برچسب‌های واضح و توصیفی برای هر دسته استفاده کنین.

از نشانه‌های بصری آشنا استفاده کنین

استفاده از نشانه‌های بصری آشنا با اجازه دادن به کاربرا برای تشخیص و درک سریع عناصر رابط بر اساس تجربیات گذشته، به حداقل رسوندن بار شناختی کمک می‌کنه. این آشنایی کاربرا رو قادر می‌کنه با تلاش ذهنی کمتر حرکت و تعامل کنن.

در اینجا چند راه برای گنجوندن نشانه‌های بصری آشنا آورده شده:

• آیکون‌نگاری: از آیکون‌های رایج مثل یه سبد خرید برای خریدها، یه خونه برای صفحه اصلی یا یه ذره‌بین برای جستجو استفاده کنین. این نمادهای جهانی شناخته شده به کاربرا کمک می‌کنه به طور شهودی عملکردشون رو بدون توضیح اضافی درک کنن.
• کدگذاری رنگی: از معانی استاندارد رنگ استفاده کنین — قرمز برای خطاها یا هشدارها، سبز برای رفتن یا موفقیت و آبی برای لینک‌ها یا اطلاعات. این از ارتباطات از پیش موجود کاربرا با رنگ‌ها برای انتقال سریع اطلاعات استفاده می‌کنه.
• قراردادهای چیدمان: به شیوه‌های چیدمان استاندارد، مثل قرار دادن منوی ناوبری در بالا یا سمت چپ یه صفحه و لوگو در گوشه‌ی بالا سمت چپ، پایبند باشین. این با انتظارات کاربر هماهنگه و نیاز اونها به یادگیری طرح‌های ناوبری جدید رو کاهش می‌ده.

به الگوهای طراحی رایج پایبند باشین

استفاده از الگوهای طراحی رایج تو طراحی UX به کاهش بار شناختی کمک می‌کنه چون کاربرا از قبل با این الگوها آشنا هستن. وقتی یه الگوی آشنا رو می‌بینن، می‌دونن چطور ازش استفاده کنن بدون اینکه نیاز به فکر کردن زیاد باشه.

در اینجا چند مثال از الگوهای طراحی رایج آورده شده:

• نوارهای جستجو: همیشه نوارهای جستجو رو در بالا سمت راست یا مرکز صفحه در کنار یه آیکون ذره‌بین قرار بدین. کاربرا اغلب به دنبال عملکرد جستجو تو این نقاط هستن.
• دکمه‌ها: از سبک‌های دکمه‌ی استاندارد برای اقداماتی مثل “ارسال”، “لغو” و “بازگشت” استفاده کنین. این دکمه‌ها رو از نظر رنگ و شکل تو کل سایت ثابت نگه دارین.
• مودال‌ها: از پنجره‌های مودال برای درخواست مجوز از کاربرا به صورت متنی استفاده کنین.
• صفحات ثبت‌نام: به کاربرا اجازه بدین با استفاده از اعتبارنامه‌های رسانه‌های اجتماعی موجودشون، مثل فیس‌بوک یا گوگل، حساب کاربری ایجاد و بهش دسترسی داشته باشن.

برای کاربران جدید آنبوردینگ قرار بدین

قرار دادن آنبوردینگ برای کاربران جدید با راهنمایی گام به گام اونها تو اپلیکیشن یا وب‌سایت شما، به کاهش بار شناختی کمک می‌کنه. این کار درک نحوه‌ی استفاده از رابط رو بدون احساس سنگینی برای کاربرا آسون‌تر می‌کنه.

در اینجا چند دستورالعمل آورده شده:

• ساده نگه دارین: از دستورالعمل‌های کوتاه و واضح استفاده کنین. از پاراگراف‌های طولانی اجتناب کنین.
• راهنماهای تعاملی: به کاربرا نشون بدین که چطور کارهای کلیدی رو با نکات پاپ‌آپ یا تورهای راهنما انجام بدن.
• نشانگرهای پیشرفت: به کاربرا نشون بدین که چند مرحله تو فرایند آنبوردینگ باقی مونده.
• ابتدا ویژگی‌های کلیدی رو برجسته کنین: روی مهم‌ترین ویژگی‌هایی که کاربرا برای شروع بهشون نیاز دارن، تمرکز کنین.
• اجازه‌ی رد کردن بدین: به کاربرا این گزینه رو بدین که اگه ترجیح می‌دن خودشون بررسی کنن، آنبوردینگ رو رد کنن.

از یه راهنمای سبک استفاده کنین

استفاده از یه راهنمای سبک برای هدایت انتخاب‌های طراحی شما با ایجاد ثبات تو طرحتون، به کاهش بار شناختی کمک می‌کنه. وقتی همه چیز یه شکل به نظر برسه و یه جور کار کنه، کاربرا مجبور نیستن بارها و بارها چیزها رو متوجه بشن.

در اینجا نحوه‌ی تهیه‌ی یه راهنمای سبک اولیه آورده شده:

• مشخص کنین که از کدوم تایپ‌فیس‌ها، فونت‌ها و رنگ‌ها تو رابط استفاده بشه.
• طراحی و محل قرارگیری دکمه‌ها و آیکون‌ها رو تعریف کنین.