مقدمه ای بر وایرفریم‌ها
- سپهر یونسی
- 7 دقیقه
- ۲۳ آبان ۱۴۰۴
- طراحی وایرفریم
خیلی از تیم‌ها اهمیت وایرفریم رو دست‌کم می‌گیرن و فکر می‌کنن یه مرحله‌ی اضافی توی فرآیند طراحی هست. در حالی که آمار نشون می‌ده ۱۷٪ از استارتاپ‌ها دلیل شکستشون رو رابط کاربری ضعیف و غیرکاربرپسند اعلام کردن.
اما واقعاً وایرفریم چه کمکی به پروژه می‌کنه؟
- وایرفریم بهت اجازه می‌ده قبل از طراحی بصری و محتوا، ساختار و چیدمان کلی صفحه رو برنامه‌ریزی کنی.
- خیلی ساده‌ست و برای شروع چیزی بیشتر از یه خودکار و کاغذ نمی‌خواد تا ایده‌هات رو با کاربرها یا ذی‌نفع‌ها تست کنی.
- هزینه‌ی زیادی نداره؛ چون بعد از دریافت بازخورد اولیه، راحت می‌تونی طرح اول رو بندازی دور و با ایده‌های به‌روزتر تکرار بعدی رو بسازی.
- وایرفریم باعث همکاری بهتر اعضای تیم می‌شه و همه رو با مسیر توسعه‌ی محصول هم‌سو نگه می‌داره.
وایرفریم چیست؟
وایرفریم در واقع یه نسخه‌ی سیاه‌وسفید و ساده‌شده از طرح نهاییه. یه جور پل ارتباطی بین طراح، توسعه‌دهنده، مدیر پروژه و مشتری محسوب می‌شه تا همه در مورد ساختار و عملکرد کلی محصول آینده دید یکسانی داشته باشن.
وایرفریم مشخص می‌کنه که هر بخش از صفحه چه ابعادی داره، عناصر کجا قرار می‌گیرن، ساختار اطلاعات چطوریه، کاربر چطور قراره بین صفحات حرکت کنه و رفتارهای مورد انتظار سیستم چیان.
در این مرحله هیچ عنصر تزئینی مثل لوگو، تصویر، فونت یا رنگ استفاده نمی‌شه چون تمرکز باید روی کارکرد و ساختار باشه، نه ظاهر.
💡 نکته: روی محتوا تمرکز کن و وایرفریم‌هات رو تک‌رنگ نگه دار، ظاهر گرافیکی رو بذار برای مراحل بعد.
وایرفریم‌ها داستان تعریف می‌کنن
مرور یه رابط کاربری خوب و جذاب درست مثل خوندن یه داستان عالیه.
وایرفریم بخش مهمی از توسعه‌ی محصوله که کمک می‌کنه اعضای تیم بفهمن وبسایت یا اپشون قراره چه پیامی به کاربر برسونه و این پیام رو از طریق چندین طرح و اتود مختلف بسنجن.
برای این کار تیم باید بین نیازهای کاربر و اهداف کسب‌وکار تعادل برقرار کنه و مسیرهایی طراحی کنه که کاربر باید طی کنه.
یه جلسه‌ی بارش فکری با هم‌تیمی‌هات بذار و با تمرکز روی سؤال‌های زیر ایده جمع کن:
- چطور به یه دوست توضیح می‌دی که محصول ما چه کمکی می‌کنه؟
- این محصول چطور زندگی کاربرا رو راحت‌تر می‌کنه؟
- کاربر روی سایت ما چه کارهایی می‌تونه انجام بده؟
- چه هدف‌هایی رو می‌تونه به نتیجه برسونه؟
💡 نکته: قبل از اینکه سراغ طراحی وایرفریم بری، می‌تونی ایده‌های تیم رو به‌صورت متنی بنویسی و یه «داستان واقعی» از محصول بسازی.
وایرفریم‌ها ایده‌ها رو کشف می‌کنن
وایرفریم بخشی از مرحله‌ی اکتشاف (exploration) در طراحیه. توی این فاز، تیم روی ایده‌ها و مفاهیم مختلف کار می‌کنه، رقبا رو بررسی می‌کنه، نیازهای بیزینسی رو می‌سنجه و تصمیم می‌گیره هر ویژگی رو چطور پیاده‌سازی کنه.
ممکنه به خاطر محدودیت‌های فنی یا تجاری، چند مدل مختلف برای طراحی صفحه‌ی پروفایل یا قابلیت جست‌وجو بسازی. وایرفریم این فرصت رو می‌ده که با هزینه‌ی کم و سرعت بالا، همه‌ی ایده‌هات رو طراحی و روی کاربر، مشتری یا اعضای تیم تست کنی تا بهترین گزینه انتخاب بشه.
برای این مرحله، وایرفریم‌های کم‌جزئیات (Low-fidelity) فوق‌العاده‌ان، می‌تونی با چند شکل ساده و طرح با مداد، ایده‌هات رو سریع پیاده کنی.
وایرفریم‌ها امکان تست سریع رو فراهم می‌کنن
فرض کن یه سری ایده‌ی خاص برای طراحی محصول داری، تیم موافقه و مشتری هم هیجان‌زده‌ست. اما از کجا مطمئنی که این ایده‌ها واقعاً نیاز کاربرا رو برطرف می‌کنن؟ اینجاست که وایرفریم به‌عنوان ابزار تست سریع و کم‌هزینه به کارت میاد.
برای گرفتن بازخورد نیازی به عکس و رنگ و تعامل پیچیده نیست. وایرفریم‌ها یه ابزار موقتن که باید راحت ساخته و ویرایش بشن.
می‌تونی اون‌ها رو به پرسش‌نامه‌ها ضمیمه کنی، در مصاحبه با کاربرا نشون بدی یا برای مشتری بفرستی تا نظراتشون رو بگیری و بعد اصلاح و دوباره تست کنی.
💡 نکته: سریع طراحی کن و به وایرفریم‌هات وابسته نشو — اون‌ها فقط برای آزمون ایده‌هات ساخته شدن.
وایرفریم‌ها ویژگی‌ها رو شفاف و دقیق می‌کنن
یکی از مزایای بزرگ وایرفریم، نمایش بصری ویژگی‌ها و مسیرهای کاربره.
این کار باعث می‌شه تیم راحت‌تر درباره‌ی چیزهایی مثل مسیر کاربر، بخش‌های کلیدی (مثل دکمه‌ی CTA یا منوی همبرگری) صحبت کنه و مطمئن شه همه یه برداشت مشترک دارن.
با دیدن وایرفریم، می‌تونی بفهمی هر قابلیت چطور کار می‌کنه، چه بخش‌هایی اضافی هستن، یا کجا نیاز به بازطراحی وجود داره.
این مرحله کمک می‌کنه مشکلات فنی یا مفهومی زودتر دیده بشن و زمان و انرژی کمتری در مراحل بعد تلف بشه.
همچنین، داشتن زبان مشترک بین تیم و مشتری باعث ارتباط مؤثرتر و توسعه‌ی سریع‌تر محصول می‌شه.
وایرفریم‌ها معماری سایت رو نمایش می‌دن
در دنیای واقعی، معمارها مسئول طراحی ساختار و چیدمان فضاها هستن تا مردم بتونن راحت ازش استفاده کنن. در دنیای دیجیتال هم ما به یه معماری اطلاعات (Information Architecture) نیاز داریم تا محتوای صفحات رو منطقی و قابل‌درک سازمان‌دهی کنیم.
بر اساس تحقیق روی رفتار و مدل ذهنی کاربرا، معمار اطلاعات می‌تونه با ساخت وایرفریم، سلسله‌مراتب محتوا و مسیرهای ناوبری رو مشخص کنه. اون تمرکزش روی دسته‌بندی، توزیع و جای‌گذاری محتواست تا کاربر بتونه بین صفحات مختلف به‌صورت طبیعی و شهودی حرکت کنه.
وایرفریم‌ها تمرکز رو روی کاربر نگه می‌دارن
وایرفریم یه ابزار ارتباطی عالیه، باعث می‌شه بازخورد کاربرا گرفته بشه، گفت‌وگو بین ذی‌نفع‌ها شکل بگیره و طراح‌ها ایده‌های جدید پیدا کنن. انجام تست کاربر در مرحله‌ی اولیه‌ی وایرفریم به طراح کمک می‌کنه بازخورد صادقانه بگیره و نقاط ضعف محصول رو زودتر شناسایی کنه.
برای جمع‌آوری داده‌های کیفی، بهتره سؤال‌های باز بپرسی.
مثلاً به جای اینکه بپرسی “این متن برات مفیده؟”، یه متن موقتی (placeholder) بذار و بپرس “اینجا چه نوع محتوایی انتظار داری ببینی؟”
این نوع سؤال‌ها بهت کمک می‌کنن بفهمی کاربر چی براش طبیعیه و تجربه‌ی کاربری روان‌تری بسازی.
وایرفریم‌ها باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شن
وایرفریم معمولاً بعد از طراحی نقشه‌ی سایت و قبل از مرحله‌ی طراحی گرافیکی ساخته می‌شه. گاهی وسوسه می‌شی این مرحله رو رد کنی و مستقیم بری سراغ طراحی نهایی، ولی واقعاً باعث صرفه‌جویی می‌شه؟
نه!
بهش مثل نقشه‌ی ساخت یه خونه نگاه کن، بدون نقشه نمی‌تونی ساخت‌وساز رو سریع‌تر پیش ببری. یه وایرفریم خوب هم همین‌طوره؛ باعث می‌شه تیم دقیق‌تر بفهمه قراره چی بسازه، در نتیجه مشکلات کمتر و اصلاحات آسون‌تر می‌شن. رفع ایرادها در مراحل اولیه خیلی ساده‌تره تا بعد از ساخت نهایی محصول.
وایرفریم‌ها کاربردپذیری رو در اولویت نگه می‌دارن
کاربردپذیری یعنی اینکه کاربر بتونه با محصول به راحتی و رضایت‌بخش به هدفش برسه.
ساخت وایرفریم بهت کمک می‌کنه به دو سؤال اصلی پاسخ بدی:
- چطور می‌تونیم مشکلات کاربرها رو حل کنیم؟
برای این، باید تا می‌تونی ایده تولید کنی؛ هرچی تعداد ایده‌ها بیشتر باشه، نقاط قوت و ضعفشون واضح‌تر می‌شه. - از کجا بدونیم این راه‌حل واقعاً جواب می‌ده؟
با نشون دادن وایرفریم به بقیه و گرفتن بازخورد، می‌تونی طرح‌هات رو اعتبارسنجی و اصلاح کنی. در این مرحله، همه به شکل عینی به مواردی مثل مسیر تبدیل، نام‌گذاری لینک‌ها، سلسله‌مراتب بصری و جای‌گذاری امکانات نگاه می‌کنن.
وایرفریم بهت کمک می‌کنه نقص‌ها رو زودتر پیدا کنی، و همیشه بهتره ایرادها زودتر کشف بشن تا دیرتر.
وایرفریم‌ها مقیاس‌پذیری و به‌روزرسانی رو پوشش می‌دن
از مزایای دیگه‌ی وایرفریم اینه که بهت نشون می‌ده سایتت چقدر آمادگی رشد داره. این موضوع مخصوصاً برای پروژه‌هایی مهمه که سیستم مدیریت محتوا دارن (CMS) و قراره مرتب محتوا اضافه یا ویرایش کنن.
فرض کن فعلاً چند محصول داری اما در آینده می‌خوای اون تعداد رو زیاد کنی؛ وایرفریم کمک می‌کنه مطمئن شی طراحی، معماری اطلاعات و کاربردپذیری در برابر این رشد مقاومه و به‌هم نمی‌ریزه.
وایرفریم فرآیند طراحی رو تکرارشونده می‌کنه
طراحی تکرارشونده (Iterative Design) روشی که طراح و توسعه‌دهنده با تست، بازخورد و اصلاح مداوم محصول، کیفیتش رو بالا می‌برن.
هر مرحله از طراحی می‌تونه تکرارشونده باشه، ولی شروع از وایرفریم باعث می‌شه این روند خیلی سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر انجام بشه، چون اصلاح یه وایرفریم خیلی راحت‌تر از بازطراحی کل ماکاپه.
وایرفریم بهت اجازه می‌ده چهار بخش اصلی طراحی یعنی ساختار، چیدمان، محتوا و عملکرد رو تست و بهبود بدی، بدون اینکه هنوز درگیر برندینگ یا جزئیات ظاهری محصول بشی.
دیدگاهتان را بنویسید