تحقیق کمی در طراحی تجربه کاربری؛ معرفی 8 روش اصلی

روش‌های تحقیق کمی تجربه کاربری داده‌های عددی در مورد تجربه کاربری محصولتون رو جمع‌آوری می‌کنن. بعضی از طراح‌ها فکر می‌کنن روش‌های کمی، ترسناک و پیچیده‌ هستن، چون به حجم نمونه بزرگتر و تلاش بیشتری برای سازماندهی نیاز دارن. به همین خاطر، بیشتر به روش‌های کیفی (Qualitative) گرایش پیدا می‌کنن و فکر می‌کنن اونا مؤثرتر، دقیق‌تر و پر از بینش هستن.

این طرز فکر اشتباهه و ممکنه باعث بشه کلی اطلاعات باارزش رو از دست بدید. برای جلوگیری از این اتفاق، این کارها رو انجام بدید:

• وقتی می‌خواید داده‌ها رو به ذینفعان (Stakeholders) ارائه بدید، با تبدیل اعداد واقعی به نمودار و چارت، تأثیرگذاری بیشتری داشته باشید. یه جورایی با شکل و شمایل نشون بدید که راحت‌تر متوجه بشن.
• محصولتون رو با رقبا یا نسخه‌های قبلی محصول خودتون مقایسه کنید. ببینید کجا بودید، حالا کجا هستید و نسبت به بقیه چطورید.
• با تکیه بر شواهد محکم، یعنی تغییرات در شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)، ایده‌ها، اهداف شرکت و بهبودهای UX رو تأیید کنید. یه دلیل و مدرک درست و حسابی داشته باشید که نشون بده کارتون درست بوده.

انتخاب روش تحقیق کمی شما باید بر اساس نیازها و منابع در دسترس شما باشه. این روش‌ها رو میشه با شرایط خاص شما تطبیق داد و حتی می‌تونن داده‌های کیفی هم ارائه بدن یعنی فقط عدد نیست، میشه ازش چیزای دیگه هم فهمید. به طور خلاصه، روش کمی تحقیق تجربه کاربر یا UX Research بهتون کمک می‌کنه با عدد و رقم نشون بدید که چقدر کارتون خوب بوده و کجاها نیاز به بهبود داره. اینجوری حرفتون سندیت بیشتری پیدا می‌کنه.

تست A/B و چندمتغیره

تست A/B: یه روش کمیه که نشون می‌ده چطور تغییرات کوچیک تو طراحی رابط کاربری می‌تونه عملکرد محصول رو عوض کنه. طراحا دو تا نسخه از یه رابط کاربری رو درست می‌کنن و به دو گروه مختلف از کاربرا نشون می‌دن تا ببینن کدوم بهتر جواب می‌ده. معمولاً فقط یه چیز کوچیک مثل یه دکمه (CTA) یا نوار Navigation فرق داره. تست چندمتغیره: وقتی چند تا المان طراحی مثل فونت، جای دکمه و آیکون‌ها رو همزمان تست می‌کنید، بهش می‌گن تست چندمتغیره.

چرا تست A/B خیلی موثره؟

• می‌تونید یه یا چند متغیر برای تست انتخاب کنید. می‌تونه یه دکمه، عکس اصلی صفحه یا هر چیز دیگه باشه که می‌تونه تغییر زیادی ایجاد کنه.
• می‌تونید یه هدف مشخص کنید. یه معیار برای تحلیل انتخاب کنید و یه فرضیه در مورد نتایج احتمالی داشته باشید.
• می‌تونید مخاطب‌هاتون رو به صورت مساوی و تصادفی تقسیم کنید. مثلاً ترافیک صفحه رو بر اساس جنسیت یا سن تقسیم نکنید، چون به نتیجه درستی نمی‌رسید.
• تست A/B ارزونه، ساده‌ست و برای حل اختلاف نظر بین اعضای تیم عالیه.

ردیابی چشم

ردیابی چشم یه روش گرون قیمت برای تحقیق کمیه که به تجهیزات خاصی نیاز داره تا حرکت چشم کاربر رو وقتی داره با یه رابط کاربری کار می‌کنه، دنبال کنه. هدفش اینه که بفهمه کدوم قسمت‌های صفحه توجه کاربر رو جلب می‌کنه و کدوم نادیده گرفته می‌شه.

علاوه بر قیمت بالای تجهیزات، یکی از مشکلات اصلی این روش اینه که محقق‌ها اغلب از کاربرها می‌خوان که موقع کار با صفحه، بلند بلند فکر کنن و بگن دارن چیکار می‌کنن. این ممکنه باعث برداشت‌های اشتباه بشه. کاربر ممکنه بیشتر از حالت عادی روی یه صفحه وقت بذاره چون داره توضیح می‌ده چی می‌بینه و به یه محتوا بیشتر از حالت عادی نگاه کنه. در نتیجه، نقشه حرارتی (heatmap) دقیق نخواهد بود.

برای انجام درست این تست، کاربر باید صاف بشینه، زیاد تکون نخوره، چیزی نخوره و عینک نداشته باشه. این کارها به شما کمک می‌کنه نتایج دقیقی بگیرید، اما رفتار واقعی کاربر رو نشون نمی‌ده.

نکته مهمی که باید بدونید اینه که فقط بعد از انجام یه سری تست‌های کاربردپذیری معمولی و وقتی نیاز به بررسی عمیق‌تر دارید، به فکر ردیابی چشم باشید.

نظرسنجی‌ها

نظرسنجی یه ابزار ارزون و منعطف برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد ترجیحات، نگرش‌ها، ویژگی‌ها و نظرات شرکت‌کننده‌ها در مورد یه موضوع خاصه. نظرسنجی‌ها شامل یه سری سوال هستن و می‌تونن تو یه سایت، ایمیل یا بعد از مصاحبه با کاربر یا تست کاربردپذیری قرار بگیرن.

سادگی انجام یه نظرسنجی ممکنه گمراه‌کننده باشه و اغلب منجر به نظرسنجی‌های بد و داده‌های بی‌فایده‌ای می‌شه که هیچ بینشی در مورد مشکلات کاربر به ما نمی‌ده.

چطور یه نظرسنجی خوب داشته باشیم؟

• هدف رو مشخص کنید. مهمه که بدونید چی می‌خواید بدونید و چرا نظرسنجی بهترین راه برای به دست آوردن اون اطلاعاته.
• سوالات رو منطقی دسته‌بندی کنید. سوالات مرتبط رو کنار هم بذارید و اونها رو از دسته‌های دیگه جدا کنید تا کاربر راحت‌تر باشه.
• سوالات رو به زبون ساده بنویسید. اگه کاربر یه سوال رو نفهمه، احتمالاً ازش رد می‌شه یا جواب‌هایی می‌ده که واقعیت رو نشون نمی‌ده.
• سوالات باز بذارید. سوالات باز بینش بیشتری در مورد افکار کاربر به ما می‌ده. همچنین سوالات چند گزینه‌ای هم بذارید تا پر کردن فرم راحت‌تر باشه.
• مختصر باشه. فرم‌های طولانی خسته‌کننده هستن و احتمالاً کاربرها قبل از شروع، اونها رو رها می‌کنن.

نظرسنجی‌ها به ما کمک می‌کنن کاربرها رو بهتر بفهمیم و خطر طراحی راه‌حل‌های بی‌اثر رو کم می‌کنیم. با این حال، نظرسنجی‌ها بر اساس چیزی هستن که کاربرها می‌گن و ممکنه رفتار واقعی اونها رو نشون ندن. بنابراین، هرگز نباید جایگزین مطالعات و مصاحبه‌های کاربردپذیری بشن.

امتیاز (SUS scores)

مقیاس کاربردپذیری سیستم (SUS) ارزون‌ترین و سریع‌ترین ابزار برای اندازه‌گیری کاربردپذیریه. شامل ۱۰ سوال با ۵ گزینه پاسخ از «کاملاً موافقم» تا «کاملاً مخالفم» هست. می‌شه ازش برای ارزیابی هر محصول یا خدمتی، از جمله سخت‌افزار، نرم‌افزار، دستگاه‌های تلفن همراه، وب‌سایت‌ها و برنامه‌ها استفاده کرد.

یکی از معایب اصلی استفاده از امتیاز SUS اینه که یه سیستم امتیازدهی پیچیده داره که تفسیرش سخته. امتیاز نهایی (که می‌تونه از ۰ تا ۱۰۰ باشه) نشون می‌ده که کاربردپذیری محصول شما چقدر خوب یا بده. میانگین امتیاز ۶۸ هست و هر چیزی زیر این عدد نشون می‌ده که کاربرها هنگام کار با محصول شما با مشکلات جدی روبرو می‌شن. با این حال، به شما نمی‌گه که کدوم مشکلات خاص نیاز به توجه شما دارن و هیچ بینشی در مورد رفتار کاربر در وب‌سایت یا برنامه شما نمی‌ده.

SUS می‌تونه به عنوان اولین قدم ارزیابی کاربردپذیری استفاده بشه، اما نباید تنها منبع قابل اعتماد در نظر گرفته بشه.

تجزیه و تحلیل وب

داده‌های تجزیه و تحلیل نشون می‌ده که مردم چطور از محصول زنده شما (یه وب‌سایت یا یه برنامه) استفاده می‌کنن. گوگل آنالیتیکس یکی از محبوب‌ترین ابزارهاست که یه نسخه رایگان هم داره. اگه بدونید چطور درست ازش استفاده کنید، می‌تونید با بررسی موارد زیر، بینش‌های فوق‌العاده‌ای به دست بیارید:

• داده‌های استاندارد بازدید صفحه: می‌تونید صفحاتی رو ببینید که کاربرها از اونجا وارد و خارج شدن، مسیرهایی که طی کردن یا دستگاهی که استفاده کردن.
• گزارش جریان رفتار: این به شما امکان می‌ده رفتار کاربرها رو در یه نقطه خاص از جریان تحلیل کنید یا ببینید کدوم مراحل در سناریوی شما بیشتر با شکست مواجه می‌شن.
• اهداف و قیف‌ها: می‌تونید اهداف مختلفی رو برای یه وب‌سایت تنظیم کنید، مثل ثبت‌نام کاربر، تکمیل خرید یا اشتراک ایمیل، و مراحلی رو که کاربرها برای رسیدن به اون هدف طی می‌کنن، ببینید.
• ردیابی رویداد: می‌تونید ارزیابی کنید که کاربرها چقدر موفق با هر المان تو یه صفحه تعامل دارن، مثل ایجاد یه پوشه، آپلود یه فایل یا کلیک روی آیکون تنظیمات.
• ردیابی زمان: این روش می‌تونه به شما بگه که کاربرها چقدر زمان برای رسیدن به یه هدف صرف می‌کنن یا کدوم اقدامات بیشتر طول می‌کشه تا کامل یا پردازش بشن.

داده‌های تجزیه و تحلیل حقایق محکمی در مورد تجربه کاربر ارائه می‌ده و به شما امکان می‌ده ببینید که کاربرها واقعاً چیکار می‌کنن در مقایسه با چیزی که می‌گن. استفاده از این روش کمی به متقاعد کردن ذینفعان داده‌محور کمک می‌کنه و اطلاعات بیشتری برای انجام تحقیقات بیشتر کاربر ارائه می‌ده.

سنجش کاربردپذیری

سنجش کاربردپذیری یه روش برای ارزیابی کاربردپذیری یه محصول با استفاده از معیارهاییه که از تست‌های کمی کاربردپذیری جمع‌آوری می‌شه.

مثل تست کاربردپذیری کیفی، تو تست کمی هم از کاربرها خواسته می‌شه یه سری کارها رو تو سیستم انجام بدن. فرقش اینه که تو تست کمی، محقق‌ها روی جمع‌آوری معیارها مثل زمان انجام کار یا نرخ موفقیت تمرکز می‌کنن. تو تست کیفی، ناظرها (moderators) حواسشون به مشکلاتی هست که کاربرها موقع انجام کار باهاش روبرو می‌شن.

بسته به هدف و بودجه‌تون، تست کاربردپذیری می‌تونه حضوری یا از راه دور، با یا بدون ناظر انجام بشه. یه گروه به اسم NN Group پیشنهاد می‌کنه که حداقل ۴۰ نفر برای یه مطالعه‌ی تست کمی کاربردپذیری دعوت بشن.

نتایجی که از سنجش کاربردپذیری به دست میاد، می‌تونه برای موارد زیر استفاده بشه:

• پیگیری پیشرفت یه محصول یا سرویس در طول زمان
• مقایسه‌ی کاربردپذیری محصولتون با یه رقیب، یه معیار صنعتی یا یه هدفی که ذینفعان (stakeholders) مشخص کردن
• نشون دادن ارزشی که کار UX شما و تیمتون اضافه کرده

تست درختی

تست درختی یه روش برای ارزیابی ساختار اطلاعات و پیدا کردن محتوا تو یه محصوله. به شرکت‌کننده‌ها یه نسخه‌ی فقط متنی از ساختار سایت نشون داده می‌شه و ازشون خواسته می‌شه یه سری کارها رو انجام بدن. هدف اینه که مشخص بشه آیا کاربرها می‌تونن چیزهایی که نیاز دارن رو بر اساس ساختار سایت، وقتی همه‌ی المان‌های دیگه رابط کاربری حذف شدن، پیدا کنن یا نه.

تست درختی یه ابزار عالیه برای:

• ارزیابی قابلیت پیدا شدن، سیستم برچسب‌گذاری و ساختار اطلاعات
• اعتبارسنجی ایده‌هاتون قبل از طراحی
• به دست آوردن بینش در مورد مدل‌های ذهنی کاربرهاتون

برای نوشتن تسک‌های خوب برای تست درختی، از دادن دستورالعمل‌های جهت‌دار و استفاده از کلمات کلیدی مشابه تو ساختار درختی خودداری کنید.

مطالعات مطلوبیت

مطالعه‌ی مطلوبیت یه روش تحقیق کاربره برای اندازه‌گیری جذابیت ظاهری و پیدا کردن مسیرهای طراحی بصری که با کاربرها ارتباط برقرار می‌کنه و تصویر برند مناسب رو ایجاد می‌کنه.

معمولاً به شرکت‌کننده‌ها تصاویر محصول نشون داده می‌شه یا ازشون خواسته می‌شه از نمونه‌های اولیه (prototypes) یا یه محصول واقعی استفاده کنن. همچنین می‌تونید از نسخه‌های مختلف یه رابط کاربری برای پیدا کردن بهترین راه‌حل استفاده کنید. بعد، ازشون خواسته می‌شه که محصول رو با استفاده از صفت‌ها یا عبارات توصیفی از یه لیست، توصیف کنن. با یه گروه بزرگ از شرکت‌کننده‌ها، روندهای واضحی ظاهر می‌شه. مثلاً می‌تونید بفهمید که تعداد قابل توجهی از پاسخ‌دهنده‌ها، یه پالت سبز رو برای یه اپ یوگا، آرامش‌بخش و ریلکس‌کننده می‌دونن. در مقابل، یه نسخه‌ی آبی تیره ممکنه احساسات متفاوتی رو برانگیزه.

مطالعات مطلوبیت یه ابزار عالیه برای پیدا کردن مسیر طراحی درست و حل اختلاف بین نظرات ذهنی تو یه تیم. عیب این روش اینه که نمی‌تونید رفتار واقعی کاربر رو پیش‌بینی کنید. در طول مطالعه، فقط می‌تونید بفهمید که کاربرها چی می‌گن، اما غیرممکنه بفهمید که وقتی با یه محصول تعامل دارن، چطور رفتار می‌کنن و چه احساسی دارن.