قابلیت دسترسی Accessibility

قابلیت دسترسی در طراحی UX به روش طراحی محصولات دیجیتالی مانند وب سایت ها و اپلیکیشن های موبایلی اشاره دارد که می تواند توسط افرادی با طیف وسیعی از توانایی‌ها و محدودیت‌ها استفاده شود. شامل طراحی برای افراد دارای اختلالات بینایی، شنوایی، حرکتی و شناختی و همچنین برای کاربران مسن است.
دسترسی خوب در طراحی UX مستلزم اطمینان از این است که محصولات دیجیتال برای همه، صرف نظر از توانایی‌هایشان، قابل استفاده، قابل پیمایش و قابل درک به آسانی باشند. برای دستیابی به این هدف، طراحان ممکن است از انواع تکنیک ها و شیوه ها استفاده کنند، مانند:
ارائه متن جایگزین برای محتوای غیر متنی، مانند تصاویر و ویدئوها
استفاده از زبان واضح و ساده
ارائه ناوبری واضح و سازگار
ارائه پیام های خطای واضح و آموزنده.
طراحان با در نظر گرفتن قابلیت دسترسی در طول فرآیند طراحی می توانند محصولاتی را ایجاد کنند که برای طیف وسیع تری از کاربران قابل استفاده باشد.

چندین نوع مختلف قابلیت دسترسی وجود دارد که معمولاً در طراحی UX در نظر گرفته می شود، که هر کدام نیازهای گروه متفاوتی از کاربران دارای معلولیت را برطرف می کند. برخی از انواع اصلی آن عبارتند از:

دسترسی بصری: شامل طراحی محصولاتی است که می تواند توسط افراد دارای اختلالات بینایی استفاده شود، مانند افرادی که نابینا هستند یا بینایی ضعیفی دارند. مثل ارائه جایگزین‌های متنی برای محتوای غیر متنی، استفاده از کنتراست بالا بین متن و پس‌زمینه، و اجازه دادن به کاربران برای تنظیم اندازه و رنگ متن است (مثل سایت ویکی‌پدیا که به کاربران این امکان را می‌دهد که اندازه نوشته ها و رنگ پس زمینه را به دلخواه تغییر دهند).
دسترسی شنیداری: شامل طراحی محصولاتی است که می تواند توسط افراد ناشنوا یا کم شنوا استفاده شود. مثل ارائه زیرنویس و کپشن برای ویدیوها یا فایل های صوتی.
دسترسی به حرکت: شامل طراحی محصولاتی است که می تواند توسط افراد دارای اختلالات حرکتی استفاده شود، مانند کسانی که در استفاده از موس یا صفحه کلید مشکل دارند. مثلا اگر محصول ما نیاز به استفاده از کیبورد دارد، یک کیبورد مجازی در محصول قرار بدهیم که کاربر بتواند فقط با استفاده از موس، هم پیمایش کند و هم تایپ کند. یا اگر محصول ما اپلیکیشن است و معمولا هم لمسی هستد، ناحیه قابل لمس را بزرگ‌تر قرار دهیم و المان ها رو با فاصله بیشتر از هم قرار دهیم که افراد معلول یا برای مثال فردی که دچار عاضه پارکینسون (لرزش بیش از حد بدن) است نیز بتواند از اپیلیکیشن ما استفاده کند.
دسترسی شناختی: شامل طراحی محصولاتی است که می تواند توسط افراد دارای اختلالات شناختی مانند افراد مبتلا به ADHD یا اوتیسم استفاده شود. مثل استفاده از زبان واضح و ساده، ارائه ناوبری واضح و سازگار، و ارائه پیام های واضح و گویا است.
دسترسی مرتبط با سن: شامل طراحی محصولاتی است که می تواند توسط افراد مسن استفاده شود، زیرا ممکن است نیازها و توانایی های متفاوتی نسبت به کاربران جوان داشته باشند. مثل استفاده از فونت‌های با اندازه بزرگتر، کنتراست بالاتر، و اجازه دادن به کاربران برای تنظیم اندازه فونت و رنگ به دلخواه است.
شایان ذکر است که بسیاری از کاربران دارای معلولیت‌های متعدد هستند، بنابراین طراحی محصولاتی که شامل انواع مختلفی از قابلیت‌های دسترسی باشد، برای پاسخگویی به همه کاربران با نیازهای مختلف، مهم است.

راه های مختلفی وجود دارد که طراحان UX می توانند قابلیت دسترسی را در فرآیند طراحی خود بگنجانند. در اینجا چند نمونه آورده شده است:

طراحی برای اختلالات بینایی: می تواند شامل استفاده از طرح های رنگی با کنتراست بالا، ارائه متن جایگزین برای تصاویر و طراحی ویژه صفحه خوان ها (نرم افزاری که برای افراد نابینا یا کم بینا طراحی شده که متن صفحه را تبدیل به صدا می‌کند) باشد.
طراحی برای اختلالات حرکتی: می تواند شامل طراحی رابط های کاربری باشد که به راحتی با صفحه کلید یا کنترل صوتی قابل استفاده باشد.
طراحی برای آسیب‌های شناختی: می‌تواند شامل استفاده از زبان ساده و واضح، ارائه ناوبری واضح و سازگار و طراحی قابل پیش‌بینی باشد.
با در نظر گرفتن نیازهای افراد دارای معلولیت در هر مرحله از فرآیند طراحی، طراحان UX می توانند محصولات و خدماتی را ایجاد کنند که برای طیف وسیع تری از افراد قابل استفاده و در دسترس باشد.

درک نیازهای افراد دارای معلولیت: درک نیازها و چالش های پیش روی افراد دارای معلولیت و همچنین فناوری های کمکی که آنها استفاده می کنند بسیار مهم است.
به دنبال بازخورد از افراد دارای معلولیت باشید: یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود مهارت‌های طراحی و ایجاد دسترسی، جستجوی بازخورد از افراد دارای معلولیت است. این می تواند به شما در درک تجربیات آنها و شناسایی قسمت‌هایی قابل بهبود طرح شما کمک کند.